Αθήνα 4 / 12/ 2013
Αριθ. Πρωτ. Σ22/ 8
ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ
ΙΔΡΥΜΑ ΚΟΙΝΩΝΙΚΩΝ ΑΣΦΑΛΙΣΕΩΝ
ΕΝΙΑΙΟ ΤΑΜΕΙΟ ΑΣΦΑΛΙΣΗΣ ΜΙΣΘΩΤΩΝ
ΔΙΟΙΚΗΣΗ ΓΕΝΙΚΗ Δ/ΝΣΗ ΑΣΦ. ΥΠΗΡΕΣΙΩΝ
ΔΙΕΥΘΥΝΣΗ ΠΑΡΟΧΩΝ ΤΜΗΜΑ ΔΙΑΔΟΧΙΚΗΣ ΑΣΦΑΛΙΣΗΣ
Ταχ. Δ/νση: Αγ. Κων/νου 8 (10241)
Πληροφορίες :Μ. Σπυριδάκης
Αριθ.Τηλεφώνου:2105215280-1
FAX: 2105228747
e-mail: diefpar@ika.gr
ΕΓΚΥΚΛΙΟΣ: 68
ΘΕΜΑ : 1. ΕΦΑΡΜΟΓΗ ΤΩΝ ΔΙΑΤΑΞΕΩΝ ΤΗΣ ΔΙΑΔΟΧΙΚΗΣ ΑΣΦΑΛΙΣΗΣ ΣΕ ΣΧΕΣΗ ΜΕ ΤΙΣ ΠΡΟΫΠΟΘΕΣΕΙΣ ΘΕΜΕΛΙΩΣΗΣ ΚΑΙ ΚΑΤΟΧΥΡΩΣΗΣ ΣΥΝΤ/ΚΟΥ ΔΙΚΑΙΩΜΑΤΟΣ ΜΕ ΤΙΣ ΔΙΑΤΑΞΕΙΣ ΤΩΝ ΝΟΜΩΝ 3863/10 και 4093/12. 2. ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΣΗ ΠΛΑΣΜΑΤΙΚΩΝ ΧΡΟΝΩΝ ΤΟΥ ΑΡΘΡΟΥ 40 ΤΟΥ Ν. 3996/11 ΣΤΙΣ ΠΡΟΫΠΟΘΕΣΕΙΣ ΑΡΜΟΔΙΟΤΗΤΑΣ ΣΤΗΝ ΔΙΑΔΟΧΙΚΗ ΑΣΦΑΛΙΣΗ.
ΣΧΕΤ : Το Φ1500/οικ. 5443/77/21-2-2013 έγγραφο του τμήματος Διαδοχικής Ασφάλισης της Γεν. Γραμ. Κοιν. Ασφαλίσεων του Υπουργείου Εργασίας Κοινωνικής Ασφάλισης και Πρόνοιας.
Μετά την δημοσίευση του Ν. 3863/2010 και των αλλαγών που επήλθαν στην νομοθεσία συνταξιοδότησης λόγω γήρατος του ΙΚΑ-ΕΤΑΜ, κυρίως λόγω της αύξησης των χρονικών προϋποθέσεων συνταξιοδότησης και των ορίων ηλικίας των ασφαλισμένων κατά το μεταβατικό διάστημα από 2011 – 2015 αλλά και μετά, προέκυψαν ερωτήματα σχετικά με την κατοχύρωση-θεμελίωση του συνταξιοδοτικού δικαιώματος με τις διατάξεις της Διαδοχικής Ασφάλισης.
Η Γενική Γραμματεία Κοινωνικών Ασφαλίσεων με το ανωτέρω σχετικό έγγραφο της φωτοαντίγραφο του οποίου σας κοινοποιούμε, μας γνωστοποίησε τις απόψεις της για την αντιμετώπιση των παραπάνω θεμάτων. Ειδικότερα:
Α. Η ΕΝΝΟΙΑ ΤΗΣ ΘΕΜΕΛΙΩΣΗΣ ΚΑΙ ΤΗΣ ΚΑΤΟΧΥΡΩΣΗΣ ΤΟΥ ΣΥΝΤΑΞΙΟΔΟΤΙΚΟΥ ΔΙΚΑΙΩΜΑΤΟΣ ΣΤΙΣ ΠΕΡΙΠΤΩΣΕΙΣ ΣΥΝΤΑΞΙΟΔΟΤΗΣΗΣ ΜΕ ΔΙΑΔΟΧΙΚΗ ΑΣΦΑΛΙΣΗ.
1. Θεμελίωση συνταξιοδοτικού δικαιώματος λόγω γήρατος, σημαίνει, ότι έχουν συμπληρωθεί ταυτόχρονα τόσο οι ελάχιστες απαιτούμενες χρονικές προϋποθέσεις όσο και η απαιτούμενη από την νομοθεσία ηλικία. Από την ημερομηνία αυτή και μετά, μπορεί να ασκηθεί το θεμελιωμένο δικαίωμα συνταξιοδότησης και να χορηγηθεί σύνταξη.
Στην συνταξιοδότηση με διαδοχική ασφάλιση, την θεμελίωση εξετάζει ο αρμόδιος να απονείμει την σύνταξη οργανισμός σύμφωνα με την διαδικασία του άρθρου 5 του Ν. 3863/2010, προβαίνοντας σε ενοποίηση του χρόνου όλων των φορέων που συμμετέχουν.
2. Κατοχύρωση συνταξιοδοτικού δικαιώματος σημαίνει ότι οι ασφαλισμένοι, έχουν την δυνατότητα να συνταξιοδοτηθούν με τις προϋποθέσεις που ισχύουν κατά τον χρόνο που συμπληρώνουν:
α) είτε τις απαιτούμενες ημέρες συνταξιοδότησης, οπότε κατοχυρώνεται το δικαίωμα συνταξιοδότησης στο όριο ηλικίας και με τις ημέρες εργασίας που έχουν καθοριστεί για το συγκεκριμένο έτος
β) είτε την ηλικία – στις περιπτώσεις των γυναικών με 4500 ημέρες εργασίας στη μεικτή ασφάλιση για πλήρη ή μειωμένη σύνταξη – οπότε κατοχυρώνεται το δικαίωμα συνταξιοδότησης με το όριο ηλικίας που έχει καθοριστεί για το συγκεκριμένο έτος.
Με τις διατάξεις του άρθρου 10 του Ν. 3863/2010 και της υποπαραγράφου ΙΑ.4 παρ. 5 του Ν. 4093/2012, ορίζεται ότι « οι ασφαλισμένοι των φορέων Κοινωνικής Ασφάλισης αρμοδιότητας Υπουργείου Εργασίας, Κοινωνικής Ασφάλισης και Πρόνοιας, οι οποίοι μέχρι 31/12/2012 έχουν κατοχυρώσει ή κατοχυρώνουν τις κατ’ έτος προβλεπόμενες προϋποθέσεις συνταξιοδότησης, όπως αυτές καθορίζονται στο άρθρο 10 του Ν. 3863/2010 (Α’ 115) όπως ισχύει, ή από προγενέστερες γενικές ή άλλες διατάξεις, δύνανται να συνταξιοδοτηθούν με τις προϋποθέσεις του ορίου ηλικίας και του χρόνου ασφάλισης που κατά περίπτωση κατοχυρώνουν».
Η ανωτέρω ρύθμιση έγινε για να διαφυλαχτούν τα ώριμα συνταξιοδοτικά δικαιώματα κατά την σταδιακή αύξηση των ορίων ηλικίας που διαμορφώθηκαν για τα έτη 2011 και 2012, όπως προκύπτει από τις διατάξεις του νόμου.
Η δυνατότητα να κατοχυρώνει ο ασφαλισμένος συνταξιοδοτικό δικαίωμα, αφορά τους ασφαλισμένους του κάθε φορέα που τελούν σε ασφαλιστική σχέση με αυτόν κατά την συγκεκριμένη περίοδο κατοχύρωσης των κατά περίπτωση προϋποθέσεων της νομοθεσίας του.
Συνεπώς, κρίσιμο στοιχείο για να κατοχυρώσει ο ασφαλισμένος τις κατ’ έτος προϋποθέσεις, αποτελεί ο φορέας που κατά περίπτωση υπάγεται ο ασφαλισμένος, καθ όσον αναλόγως του φορέα που ασφαλίζεται, ζητούνται και εξετάζονται κατά περίπτωση, διαφορετικές προϋποθέσεις. Οι οριζόμενες κατ’ έτος λοιπόν προϋποθέσεις – όπως διαμορφώνονται για τα έτη 2011 και 2012 – εφ όσον συνυπάρχουν για τα έτη αυτά, οδηγούν στην κατοχύρωση του συνταξιοδοτικού δικαιώματος.
Στις περιπτώσεις λοιπόν κατά τις οποίες, ασφαλισμένοι που έχουν υπαχθεί στην ασφάλιση του ΙΚΑ-ΕΤΑΜ, στην συνέχεια στην ασφάλιση του ΟΑΕΕ, και ενεργοποιούν εκ νέου την ασφάλισή τους στο ΙΚΑ-ΕΤΑΜ κατά τα έτη 2011 – 2012, δύνανται να κατοχυρώνουν τις κατά τα έτη αυτά οριζόμενες προϋποθέσεις της νομοθεσίας μας, εφ όσον πληρούν και τις κατά περίπτωση προϋποθέσεις για την κατοχύρωση που ορίζονται με τις διατάξεις του άρθρου 10 του Ν. 3863/2010 για τους ασφαλισμένους του Ιδρύματος.
Η κατοχύρωση, δεν μπορεί να λειτουργεί αναδρομικά, με την έννοια της συμπλήρωσης των προϋποθέσεων συνταξιοδότησης καθ όν χρόνο ο ασφαλισμένος ευρίσκεται σε ασφαλιστικό δεσμό με άλλο φορέα πλην του ΙΚΑ- ΕΤΑΜ.
Επομένως, προκειμένου να διαπιστωθεί η κατοχύρωση συνταξιοδοτικού δικαιώματος στο ΙΚΑ-ΕΤΑΜ με τις διατάξεις της διαδοχικής ασφάλισης θα εξετάζεται εάν κατά το έτος της εκ νέου επανασύνδεσης του ασφαλισμένου με το Ίδρυμα, συντρέχουν οι προϋποθέσεις συνταξιοδότησης που απαιτούνται κατά περίπτωση (ημέρες ασφάλισης – ηλικία – ανηλικότητα τέκνου) χωρίς να απαιτείται η συμπλήρωση των προϋποθέσεων αρμοδιότητας (1500-500 ή 1000-300) διότι αυτές εξετάζονται κατά την υποβολή του συνταξιοδοτικού αιτήματος.
Β. ΕΠΑΛΗΘΕΥΣΗ ΑΣΦΑΛΙΣΤΙΚΟΥ ΚΙΝΔΥΝΟΥ ΣΤΗΝ ΣΥΝΤΑΞΙΟΔΟΤΗΣΗ ΜΕ ΔΙΑΔΟΧΙΚΗ ΑΣΦΑΛΙΣΗ – ΥΠΟΒΟΛΗ ΑΙΤΗΣΗΣ ΣΥΝΤΑΞΙΟΔΟΤΗΣΗΣ
Οι περί διαδοχικής ασφάλισης διατάξεις, εφαρμόζονται μόνο όταν επέλθει ο ασφαλιστικός κίνδυνος (γήρας-αναπηρία-θάνατος) και εφ όσον ο ασφαλισμένος επικαλεσθεί αυτές και όχι πριν την επέλευση αυτού. Ο ασφαλιστικός κίνδυνος επέρχεται μόνο μία φορά και συντελείται, όταν ο ασφαλισμένος τελεί σε ασφαλιστική σχέση με τον τελευταίο οργανισμό.
Για να εξετασθεί η ασφαλιστική περίπτωση από τον τελευταίο οργανισμό, θα πρέπει:
1. Να επέλθει ο ασφαλιστικός κίνδυνος.
2. Να υπάρχει η προϋπόθεση για την κρίση της αρμοδιότητας (συμπλήρωση 1500-500 ή 1000-300 ΗΑ).
3. Να γίνει συνυπολογισμός όλου του χρόνου διαδοχικής ασφάλισης και να ερευνηθεί αν πληρούνται οι προϋποθέσεις του αρμόδιου οργανισμού για την χορήγηση της σύνταξης.
Επομένως, με την υποβολή της αίτησης στον τελευταίο οργανισμό και με το ισχύον κατά την υποβολή της αίτησης δίκαιο, θα εξετάζεται κατ εφαρμογή των διατάξεων περί διαδοχικής ασφάλισης του άρθρου 5 του Ν. 3863/2010, εάν έχει επέλθει κατά την νομοθεσία του ο ασφαλιστικός κίνδυνος, δηλαδή για το γήρας η συμπλήρωση του ορίου ηλικίας (ενός εξ αυτών της νομοθεσίας του), αν έχουν συμπληρωθεί οι 1500 ημέρες ασφάλισης εκ των οποίων οι 500 ή 1000 εκ των οποίων οι 300 ημέρες ασφάλισης την τελευταία πενταετία και στη συνέχεια εάν πληρούνται οι κατά περίπτωση προϋποθέσεις της νομοθεσίας του (ημέρες ασφάλισης, κ.λ.π.) για την απονομή της σύνταξης.
Σημειωτέον, στις περιπτώσεις απονομής της σύνταξης από το ΙΚΑ-ΕΤΑΜ σαν προηγούμενος φορέας του τελευταίου, θα εξετάζεται με ολόκληρο τον χρόνο της διαδοχικής ασφάλισης εάν πληρούνται οι προϋποθέσεις της νομοθεσίας του Ιδρύματος.
Γ. ΠΑΡΑΔΕΙΓΜΑΤΑ
1. Μητέρα ασφαλισμένη αρχικά στο ΙΚΑ-ΕΤΑΜ, ασφαλίζεται στη συνέχεια στον ΟΑΕΕ μέχρι το 2009, έχοντας ανήλικο τέκνο και 5500 ΗΑ.
Το 2011 εισέρχεται και πάλι στην ασφάλιση του ΙΚΑ-ΕΤΑΜ ενώ το τέκνο εξακολουθεί να είναι ανήλικο.
Η ασφαλισμένη κατοχυρώνει συνταξιοδοτικό δικαίωμα σαν μητέρα ανηλίκου με τις προϋποθέσεις του Ν. 3863/10 για το έτος 2011, δηλαδή για μειωμένη στο 52° και πλήρη στο 57° έτος της ηλικίας της.
2. Μητέρα ασφαλισμένη αρχικά στο ΙΚΑ-ΕΤΑΜ, ασφαλίζεται στη συνέχεια στον ΟΑΕΕ μέχρι το 2009, έχοντας ανήλικο τέκνο και 5500 ΗΑ. Εισέρχεται και πάλι στην ασφάλιση του ΙΚΑ-ΕΤΑΜ το 2011 αλλά το τέκνο έχει ήδη ενηλικιωθεί το έτος 2010.
Η ασφαλισμένη, δεν κατοχυρώνει συντ/κό δικαίωμα σαν μητέρα ανηλίκου, διότι ελλείπει η απαραίτητη προϋπόθεση της ανηλικότητας του τέκνου κατά
την στιγμή της κατοχύρωσης του δικαιώματος κατά τις διατάξεις του άρθρου 10 του Ν. 3863/2010.
3. Αρχικά ασφαλισμένη στο ΙΚΑ-ΕΤΑΜ, ασφαλίζεται στην συνέχεια στον ΟΑΕΕ μέχρι το 2011, έχοντας συνολικά 4500 ΗΑ και ηλικία 55 ετών.
Το 2012, εισέρχεται και πάλι στην ασφάλιση του ΙΚΑ-ΕΤΑΜ. Η ασφαλισμένη, κατοχυρώνει συνταξιοδοτικό δικαίωμα, με τις προϋποθέσεις του έτους 2012, δηλαδή στο 57° έτος της ηλικίας της για μειωμένη σύνταξη, (εφ όσον έχει ανά 100 ημέρες ασφάλισης την τελευταία 5ετία πριν την αίτηση ή την συμπλήρωση του ορίου ηλικίας) για δε πλήρη στο 67° (Ν. 4093/2012).
4. Αρχικά ασφαλισμένη στο ΙΚΑ-ΕΤΑΜ, ασφαλίζεται στην συνέχεια στον ΟΑΕΕ μέχρι το 2011, έχοντας συνολικά 4500 ΗΑ και ηλικία 55 ετών.
Εισέρχεται και πάλι στην ασφάλιση του ΙΚΑ-ΕΤΑΜ το 2013. Η ασφαλισμένη, κατοχυρώνει συντ/κό δικαίωμα για μεν μειωμένη σύνταξη στο 62°, (εφ όσον έχει ανά 100 ημέρες ασφάλισης την τελευταία 5ετία πριν την αίτηση ή την συμπλήρωση του ορίου ηλικίας) για δε πλήρη στο 67° έτος της ηλικίας της (Ν. 4093/2012).
5. Αρχικά ασφαλισμένη στο ΙΚΑ-ΕΤΑΜ, έχει το 2010 τελευταίο φορέα ασφάλισης τον ΟΑΕΕ, ηλικία 54 ετών και 9000 ΗΑ συνολικά. Το 2011 εισέρχεται εκ νέου στην ασφάλιση του ΙΚΑ-ΕΤΑΜ.
Η ασφαλισμένη κατοχυρώνει συνταξιοδοτικό δικαίωμα με τις προϋποθέσεις του 2011 αναγνώριση με εξαγορά πλασματικών ετών του Ν. 3863/2010 προκειμένου να συμπληρώσει 10000 ΗΑ για να συνταξιοδοτηθεί με πλήρη μεν σύνταξη στο 58° έτος της ηλικίας της με 10400 ΗΑ, για δε μειωμένη στο 56° με τις ίδιες ημέρες.
6. Άνδρας ασφαλισμένος αρχικά στο ΙΚΑ-ΕΤΑΜ, έχει το 2011 τελευταίο φορέα ασφάλισης τον ΟΑΕΕ και συνολικά 9500 ΗΑ.
Το 2012 εισέρχεται και πάλι στην ασφάλιση του ΙΚΑ-ΕΤΑΜ. Ο ασφαλισμένος κατοχυρώνει συνταξιοδοτικό δικαίωμα με τις προϋποθέσεις του έτους 2012 και αναγνώριση με εξαγορά πλασματικών προκειμένου να συμπληρώσει 10500 ΗΑ, για να συνταξιοδοτηθεί στο 59° έτος της ηλικίας του με 11100 ΗΑ.
7. Άνδρας ασφαλισμένος αρχικά στο ΙΚΑ-ΕΤΑΜ, έχει το 2011 τελευταίο φορέα ασφάλισης τον ΟΑΕΕ και συνολικά 9500 ΗΑ.
Εισέρχεται εκ νέου στην ασφάλιση του ΙΚΑ-ΕΤΑΜ το 2013. Ο ασφαλισμένος, εφ’ όσον στο 62° έτος της ηλικίας του έχει πραγματοποιήσει 40 έτη ασφάλισης (4093/2012) μαζί με πλασματικά, μπορεί να συνταξιοδοτηθεί με πλήρη σύνταξη, άλλως με μειωμένη στο 62° έτος της ηλικίας του και πλήρη στο 67°.
8. Αρχικά ασφαλισμένη στο ΙΚΑ-ΕΤΑΜ, έχει το 2010 τελευταίο φορέα ασφάλισης τον ΟΑΕΕ, έχοντας πραγματοποιήσει 4500 ΗΑ συνολικά, εκ των οποίων 3600 στην ασφάλιση των βαρέων εκ των οποίων 1000 τα τελευταία 13 χρόνια.
Το 2011 εισέρχεται εκ νέου στην ασφάλιση του ΙΚΑ-ΕΤΑΜ.
Η ασφαλισμένη, κατοχυρώνει συνταξιοδοτικό δικαίωμα με τις προϋποθέσεις του 2011 του Ν. 3863/2010, δηλαδή στο 56° έτος της ηλικίας της με τις διατάξεις των βαρέων.
Ευνόητο είναι, ότι, σ’ όλες τις παραπάνω περιπτώσεις εάν διαπιστώνεται κατοχύρωση αυτοτελούς δικαιώματος σύνταξης, πριν την εκ νέου επανασύνδεση, θα αντιμετωπίζονται με τις προϋποθέσεις του έτους κατοχύρωσης του αυτοτελούς δικαιώματος.
Δ. ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΣΗ ΕΚΚΡΕΜΩΝ ΠΕΡΙΠΤΩΣΕΩΝ
α) Αιτήσεις που βρίσκονται σε εκκρεμότητα σε οποιοδήποτε στάδιο της διοικητικής διαδικασίας θα κριθούν σύμφωνα με τα προαναφερθέντα, με έναρξη των οικονομικών αποτελεσμάτων από την ημερομηνία της αίτησης συνταξιοδότησης.
β) Περιπτώσεις που έχουν αντιμετωπιστεί διαφορετικά, και αφορούν συνταξιοδοτικές αποφάσεις που έχουν εκδοθεί, θα ανακληθούν και θα αποσταλούν στην Δ/νσή μας.
ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΣΗ ΠΛΑΣΜΑΤΙΚΩΝ ΧΡΟΝΩΝ ΤΟΥ ΑΡΘΡΟΥ 40 ΤΟΥ Ν. 3996/2011 ΣΤΙΣ ΠΡΟΫΠΟΘΕΣΕΙΣ ΑΡΜΟΔΙΟΤΗΤΑΣ ΣΤΗΝ ΔΙΑΔΟΧΙΚΗ ΑΣΦΑΛΙΣΗ.
Με την 408/95 γνωμοδότηση του ΝΣΚ που κοινοποιήθηκε στις υπηρεσίες μας με την Εγκύκλιο 67/1996, οι χρόνοι επιδότησης λόγω ανεργίας ή ασθενείας ή συνταξιοδότησης λόγω αναπηρίας, υπολογίζονται μεν για την θεμελίωση του συνταξιοδοτικού δικαιώματος αλλά όχι για την συμπλήρωση των προϋποθέσεων αρμοδιότητας στην διαδοχική ασφάλιση, διότι σύμφωνα με την παραπάνω γνωμοδότηση απαιτείται ενεργός ασφαλιστικός δεσμός καθ’ όλο το διάστημα των 1500-500 ή 1000-300 ημερών με το Ίδρυμα .
Ως γνωστόν, με τις οδηγίες του ΓΕ Σ40/207/5.7.2012 διευκρινίστηκαν, εκτός των άλλων, το ζήτημα της τοποθέτησης των πλασματικών χρόνων του άρθρου 40 του Ν.3996/2011 ως προς το συνολικό χρόνο ασφάλισης.
Σύμφωνα με αυτές οι πλασματικοί χρόνοι του άρθρου 40 του Ν. 3996/2011, συνυπολογίζονται στο τέλος του συνολικού χρόνου ασφάλισης. Με τον τρόπο αυτό, δεν επηρεάζεται ούτε η πριμοδότηση των βαρέων ούτε ο υπολογισμός της ασφαλιστικής κλάσης.
Συνεπώς, οι παραπάνω χρόνοι δεν θα λαμβάνονται υπόψη ούτε για την συμπλήρωση των προϋποθέσεων αρμοδιότητας στην διαδοχική ασφάλιση (1500-500 ή 1000-300 ημερών ασφάλισης σε πρώτη και δεύτερη φάση αντίστοιχα, με εξαίρεση την στρατιωτική υπηρεσία η οποία λαμβάνεται υπόψη μόνο για την συμπλήρωση των 1500 ή 1000 ημερών ασφάλισης για δε τις 300 της τελευταίας 5ετίας στις περιπτώσεις αναπηρίας και θανάτου μόνο αν συμπίπτει χρονικά).
Στο πλαίσιο της εφαρμογής των αρχών της καλής πίστης και της χρηστής διοίκησης, ορίζεται ότι τα παραπάνω θα ισχύσουν για τις αιτήσεις αναγνώρισης ή συνταξιοδότησης που θα υποβληθούν από την ημερομηνία έναρξης της παρούσης και μετά, ενώ οι αποφάσεις αναγνώρισης και συνταξιοδότησης που έχουν ήδη εκδοθεί εξακολουθούν να ισχύουν.
Ο ΔΙΟΙΚΗΤΉΣ
ΡΟΒΕΡΤΟΣ ΣΠΥΡΟΠΟΥΛΟΣ